Cóż to takiego choinka?

 

Święta Bożego Narodzenia nieodłącznie kojarzą nam się z choinką. Ustrojone, oświetlone drzewka, zdobią nasze domy, rynki i skwery. W tym czasie warto sobie zadać pytanie: cóż to takiego choinka? Czy to gatunek drzewa? Nie! Choinką, czyli ustrojonym w lampki, bombki i ozdoby świąteczne drzewkiem, nazywamy najczęściej świerki, jodły lub sosny.

 

Zimozielone liście świerka, jodły i sosny mają postać igieł. By odróżnić poszczególne gatunki od siebie, należy się przyjrzeć kształtowi igły i jej ułożeniu na gałązce drzewa. Igły ułożone pojedynczo na gałązce posiadają świerk i jodła. Igła świerka jest na szczycie zaostrzona, a jej nasada jest zdrewniała. Igła jodły jest spłaszczona, na szczycie tępa, a jej nasada jest zielona i rozrośnięta w wyraźną okrągłą stopę. Ponadto na spodniej stronie posiada dwa podłużne paski. Igły dłuższe i ułożone po dwa w pęczku posiada sosna.

 

Zwyczaj przyozdabiania iglastego drzewka w czasie Bożego Narodzenia datuje się na początek XVI wieku, jednak na terenie Polski pojawił się dopiero w XIX wieku za sprawą Niemców osiedlających się na tym terenie w czasie zaborów. Początkowo ozdobami choinkowymi były jabłka, pierniki, cukierki i słomiane gwiazdy. Natomiast zwyczaj umieszczania na bożonarodzeniowym drzewku świeczek przypisuje się Marcinowi Lutrowi, który, podobno, zachwycony pięknymi świerkami na tle rozgwieżdżonego nieba, chciał je odwzorować w swoim domu.

 

Znaczenie choinki zaciera się, niestety, wraz z postępem techniki. Niegdyś świeże, żywe, pachnące drzewko było symbolem nieśmiertelności. Gwiazda, umieszczona na szczycie drzewka, nawiązywała do gwiazdy betlejemskiej, która wskazywała właściwą drogę mędrcom ze wschodu, a świeczki broniły przystępu złym duchom. Jabłka wieszane na gałązkach świerka, odwoływały się do biblijnego rajskiego owocu, a orzechy nieść miały siłę i bogactwo. Dziś, sztuczne choinki nie rozsiewają wokół siebie zapachu lasu, kolorowe bombki wyparły robione z mozołem przez dzieci zabawki z papieru, a elektryczne lampki nie przyciągają wzroku chybotliwym płomieniem.