Czynna ochrona różnorodności biologicznej na terenie PNBT

 

W 2010 w ramach wniosku złożonego do Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku pn. Czynna ochrona różnorodności biologicznej na terenie Parku Narodowego „Bory Tucholskie”, park podjął szereg działań sprzyjających ochronie i zwiększeniu bioróżnorodności. O wszystkich zadaniach realizowanych z tego projektu informowaliśmy już na naszej stronie internetowej. Teraz zapraszamy do zapoznania się z ich wynikami.

1. Inwentaryzacja obszaru parku i najbliższej okolicy pod kątem występowania gatunków obcych

Inwazyjne gatunki obce to jedna z głównych przyczyn stale zmniejszającej się różnorodności biologicznej na świecie. Gatunki inwazyjne są niezwykle trudne do zwalczania w siedliskach naturalnych, dlatego najtańszą i najskuteczniejszą metodą ograniczającą ich zasięg, jest prewencja i jak najszybsze wykrywanie pierwszych ognisk ich występowania. Celem przedsięwzięcia była ocena stopnia zagrożenia gatunkami inwazyjnymi Parku Narodowego „Bory Tucholskie”. Do tej pory park dysponował jedynie szczątkowymi informacjami o występujących na jego terenie gatunkach obcych. W ramach zadania wybrano do inwentaryzacji miejsca szczególnie narażone na ekspansję, czyli miejsca związane z turystyką, transportem oraz antropogenicznie zmienione. Wykonany na podstawie inwentaryzacji raport, będzie przyczynkiem do monitorowania miejsc występowania gatunków inwazyjnych oraz prognozowania dróg wnikania gatunków inwazyjnych na teren parku.

INWENTARYZACJA INWAZYJNYCH GATUNKÓW OBCYCH NA TERENIE PNBT.PDF

2. Usuwanie ekspansywnych gatunków obcych: eliminacja niecierpka drobnokwiatowego oraz usuwanie czeremchy amerykańskiej i róży pomarszczonej

W ramach zadania podjęto działania zmierzające do ograniczenia występowania trzech gatunków inwazyjnych: niecierpka drobnokwiatowego, czeremchy amerykańskiej i róży pomarszczonej. Niecierpek drobnokwiatowy jest rośliną jednoroczną dlatego walka z nim polega na corocznym niedopuszczeniu do wydania nasion przez roślinę macierzystą. Eliminacja przez wyrywanie jest jedną z najskuteczniejszych metod ograniczenia zasięgu występowania tego gatunku. Niecierpek drobnokwiatowy był wyrywany z dwóch powierzchni na terenie parku, znad jeziora Jeleń i znad Strugi pomiędzy jeziorami Główka i Płęsno. Zasięg występowania gatunku został naniesiony na rejestrator GPS, dzięki czemu w przyszłości będzie można prześledzić skuteczność podejmowanych działań.

Czeremcha amerykańska została usunięta w obwodzie ochronnym Dębowa Góra w oddziale 138 g na powierzchni 1,91 ha. Zabieg ten, nie dopuszcza do rozmnażania generatywnego, dzięki czemu roślina nie rozprzestrzenia się na duże odległości. Mechaniczne wycinanie osobników czeremchy pozwala też na odsłonięcie runa i przyczynia się do umożliwienia odnowienia naturalnego siedlisk leśnych.

Róża pomarszczona na terenie PNBT występuje wzdłuż drogi powiatowej w miejscowości Bachorze. Na początku września pracownicy parku podjęli walkę z tym ekspansywnym gatunkiem i wszystkie osobniki zostały wycięte. W przyszłych latach konieczny jest monitoring tego miejsca i usuwanie wszystkich wyrastających nowych osobników, aż do osłabienia rośliny i całkowitego jej wyeliminowania.

 

 

3. Inwentaryzacja gatunkowa pająków na terenie PNBT.

Od czerwca do końca października prowadzono na terenie PNBT inwentaryzację gatunkową pająków. Do tej pory, ta grupa organizmów była na naszym terenie bardzo słabo rozpoznana, co mogło przyczynić się do nieświadomego niszczenia siedlisk, które mogą być warunkiem występowania niektórych rzadkich gatunków. Kompleksowej inwentaryzacji tych zwierząt podjął się pan dr Janusz Kupryjanowicz z Uniwersytetu w Białymstoku, a w pracach terenowych pomagali mu pracownicy parku. W wyniku badań, na terenie PNBT stwierdzono w sumie 221 gatunków pająków, należących do 23 rodzin. 19 z nich to gatunki rzadkie, znane z zaledwie kilku stanowisk w Polsce. Dwa spośród stwierdzonych pająków: poskocz krasny (Eresus kollarii) i tygrzyk paskowany (Argiope bruennichii), to gatunki objęte ochroną prawną. Odnaleziono też jednego osobnika gatunku z rodziny osnuwikowatych, nie stwierdzonego dotychczas w kraju. Najcenniejsze pod względem fauny pająków okazały się siedliska torfowiskowe oraz skrajnie suche – wrzosowiska i wydmy.

INWENTARYZACJA PAJĄKÓW (ARANEAE) NA TERENIE PNBT.PDF

4. Czynności ochronne utrzymujące siedliska występowania pająków

 

Park Narodowy „Bory Tucholskie” obejmuje przede wszystkim siedliska leśne. Dlatego niezwykle ważne z punktu widzenia zachowania różnorodności biologicznej, na różnych jej poziomach, jest utrzymanie nieleśnych siedlisk lądowych. Inwentaryzacja gatunkowa pająków potwierdziła hipotezę, że szczególnie cenne dla fauny tych bezkręgowców, mogą okazać się suche, nasłonecznione wrzosowiska i wydmy śródlądowe. Okazało się również, że wrzosowisko w wydzieleniu 120, jest drugim stwierdzonym stanowiskiem występowania niezwykle rzadkiego gatunku pająka - poskocza krasnego. Gatunek ten jest zagrożony wyginięciem i umieszczono go w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt. Głównym zagrożeniem dla istnienia populacji poskocza krasnego, jest zarastanie jego biotopów. Pojawiające się krzewy i drzewa powodują ocienienie podłoża, zmianę szaty roślinnej i warunków termiczno-wilgotnościowych, a tym samym zanikanie odpowiednich siedlisk. Czynności ochronne wykonane w ramach realizacji tego zadania, miały na celu usunięcie samosiewów sosnyi niedopuszczenie do nadmiernego zarośnięcia, a tym samym przekształcenia siedliska występowania tego cennego gatunku.