Na czym polega ochrona obszaru Natura 2000?
Zarządzanie siecią Natura 2000 w Polsce jest wielopoziomowe. Kompetencje poszczególnych organów ochrony przyrody w odniesieniu do sieci Natura 2000 zapisane są w Ustawie z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody.
W dokumencie tym czytamy, że:
- Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska nadzoruje funkcjonowanie obszarów Natura 2000,
- Regionalny dyrektor ochrony środowiska koordynuje funkcjonowanie sieci na obszarze swojego działania (województwo),
- nadzór nad obszarem Natura 2000 sprawuje właściwy regionalny dyrektor ochrony środowiska, dyrektor urzędu morskiego (na obszarach morskich) lub dyrektor parku narodowego (wyłącznie w granicach parku, w przypadku gdy obszar natura 2000 obejmuje w całości lub w części teren parku narodowego).
Głównym zadaniem realizowanym w ramach sieci Natura 2000 jest utrzymanie lub odtworzenie „właściwego stanu ochrony” siedlisk i gatunków, a nade wszystko niedopuszczenie do pogorszenia ich stanu. Zobowiązuje nas do tego bezpośrednio artykuł 6(2) Dyrektywy Siedliskowej, który brzmi:
„Państwa Członkowskie podejmują odpowiednie działania w celu uniknięcia na specjalnych obszarach ochrony pogorszenia stanu siedlisk przyrodniczych i siedlisk gatunków, jak również w celu uniknięcia niepokojenia gatunków, dla których zostały wyznaczone takie obszary, o ile to niepokojenie może mieć znaczenie w stosunku do celów niniejszej dyrektywy”.
Ochrona w obszarach Natura 2000 w znacznym stopniu różni się więc od znanej nam ochrony konserwatorskiej, stosowanej powszechnie w rezerwatach przyrody oraz parkach narodowych. W obszarze sieci Natura 2000 nie chronimy całej przyrody, ale wybrane gatunki i siedliska, tzw. „przedmioty ochrony”, dla których obszar został wyznaczony. Tylko dla tych siedlisk i gatunków planowane są działania ochronne. Nie ma z góry określonych zakazów obowiązujących w całej sieci. Dla każdego obszaru przygotowywany jest odrębny dokument planistyczny, tzw. „plan zadań ochronnych”, zawierający m.in. ocenę stanu zachowania przedmiotów ochrony, identyfikację potencjalnych i istniejących zagrożeń, a także zestawienie działań ochronnych, które muszą zostać podjęte. Za opracowanie i późniejszą realizację planów zadań ochronnych odpowiada sprawujący nadzór nad danym obszarem, czyli w większości przypadków właściwy terytorialnie regionalny dyrektor ochrony środowiska.