Struga Siedmiu Jezior

To unikatowe zjawisko hydrologiczne, będące jedną z osobliwości przyrodniczych Pojezierza Pomorskiego. Jest to niewielka rzeka (13,9 km) łącząca siedem jezior rynnowych. Swój początek bierze z jeziora Ostrowitego a wpada do Jeziora Charzykowskiego.

Poszczególne jeziora połączone są krótkimi odcinkami rzecznymi, których łączna długość wynosi 1,9 km. Struga Siedmiu Jezior odprowadza swoje wody do Jeziora Charzykowskiego, jest więc jako dopływ Brdy ciekiem trzeciego rzędu w dorzeczu Wisły. Rocznie tym ciekiem odpływa ok. 25 mln m³, co stanowi blisko 60% wód retencjonowanych przez Park. Struga nie posiada naturalnych dopływów, zasilanie podziemne następuje poprzez rynny subglacjalne. Teren zlewni omawianej rzeki pokrywa się w 85% z obszarem Parku i jest w większości zalesiony. W bezpośrednim otoczeniu jezior i doliny Strugi Siedmiu Jezior możemy obserwować bogate zespoły roślinne torfowiskowo-bagienne, a w szczególności dotyczy to ujściowego odcinka. Struga stanowi wyjątkowo malowniczy element krajobrazu, a wraz z jeziorami przez które przepływa, tworzy wyodrębniony układ hydrologiczno - zlewniowy.

Jeziora należące do systemu Strugi Siedmiu Jezior, z wyjątkiem jeziora Ostrowitego, to jeziora eutroficzne, czyli o wodach żyznych, z dużą zawartością biogenów i substancji organicznych. Struga przepływając przez kolejne elementy jej systemu wzbogaca swoje wody w materię organiczną, a wyraźną oznaką wzrostu żyzności poszczególnych zbiorników jest tendencja do wzrostu koncentracji chlorofilu. Proces eutrofizacji (wzrastania żyzności) tych zbiorników przebiega jednak w sposób naturalny i nie jest zakłócony czynnikami antropogenicznymi. Jeziora wchodzące w skład Strugi charakteryzują się otwartą zlewnią i wyższym stopniem zbuforowania wód, co czyni ich ekosystemy bardziej odpornymi na wpływy zewnętrzne. Większość jezior Strugi to jeziora dimiktyczne, gdzie woda ulega mieszaniu 2 razy w roku (wiosną i jesienią) i w tych okresach temperatura i zawartość tlenu jest podobna od powierzchni do dna jeziora.

Struga Siedmiu Jezior obfituje w wiele interesujących, często zagrożonych gatunków roślin i zwierząt. Do najcenniejszych roślin notowanych w systemie Strugi należą:

ramienice Charophyceae- obserwowane głównie w jeziorze Ostrowitem.

Wzdłuż cieku znajdują się też stanowiska wielu rzadkich i chronionych roślin, np.

wrońca widlastego Huperzia selago,
widłaczka torfowego Lycopodiella inundata,
rosiczki okrągłolistnej Drosera rotundifolia,
kruszczyka rdzawoczerwonego Epipactis atropurpurea,
bażyny czarnej Empetrum nigrum.

Bardzo interesującym zbiorowiskiem roślinnym spotykanym w strefie brzegowej jezior: Ostrowite, Zielone i Jeleń jest szuwar kłociowy Cladietum marisci.

Struga Siedmiu Jezior to także miejsce występowania chronionych, zagrożonych wyginięciem gatunków zwierząt, np. małży m.in:

szczeżui wielkiej Anodonta cygnea – w jeziorze Jeleń,
szczeżui spłaszczonej Anodonta complanata – w Płęśnie.

Biorąc pod uwagę ichtiofaunę warto zauważyć, że Struga jest zasiedlona przez zespół ryb złożony zarówno z gatunków reofilnych (kleń, jaź i kiełb) jak i gatunków charakterystycznych dla stref ekotonalnych rzeka - jezioro. Jest to jedyne miejsce w Parku, w którym wykształcił się stabilny układ ekologiczny z gatunkami zarówno bezkręgowców jak i kręgowców, charakterystyczny dla wód szybko płynących (gatunki reofilne). Mówiąc o wyjątkowości gatunkowej systemu Strugi nie sposób nie wspomnieć o bogatej faunie ptaków. Z punktu widzenia ochrony co najmniej 25 gatunków należy uznać za ważne w skali kraju.
Są to m.in. gatunki wpisane do Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt:

bąk Botaurus stellaris,
bielik Haliaeetus albicilla,
puchacz Bubu Bubo,
kormoran czarny Phalacrocorax carbo,
świstun Anas penelope,
gągoł Bucephala clangula.

Struga Siedmiu Jezior i jej obrzeża są także miejscem żerowania wielu gatunków ssaków, zwłaszcza nietoperzy, bobra czy wydry.
Wykazano tu żerowanie ośmiu gatunków nietoperzy, m.in.

nocka Natterera Myotis nattereri,
nocka łydkowłosego Myotis dasycneme,
karlika malutkiego Pipistrellus pipistrellus.

podczas gdy w głębi kompleksów leśnych tylko trzy gatunki

Struga Siedmiu Jezior jest więc nie tylko wyjątkowym zjawiskiem hydrologicznym, ale także miejscem życia wielu cennych, chronionych, nierzadko ginących gatunków roślin i zwierząt, których istnienie na innych terenach może być zagrożone.